پـاسلانمیشـ اینسانـ

زنگان تورکـ،Zəngan Türk

مقایسه ترکی زنگان ( = خمسه ) با ترکی تبریز

0 گؤروش
یازار:‌ kölgə siz



علی محمد بیانی

لطفا بخوانید برای دانستن...

«خمسه» سرزمینی است که مردمان آن تورک زبان و شیعه مذهب‌ا‍‌‌‌ند و از نظر جغرافیایی بین تبریز و ری و از جانبی بین کردستان و گیلان واقع شده است. تورکی آذربایجانی که در این ولایت بدان تکلم می‌شود، قسمتی از طیف رنگارنگ زبانی لهجه‌ای است که در کل می‌توان گفت به تورکی همدانی – ساوه‌ای و قشقایی نزدیکتر است، اما با تورکی خلخالی – اردبیلی و اورمیه‌ای هم قرابت لهجه‌ای دارد. با آنکه تورکی تبریزی باهمه اینها اندکی متفاوت است، ولی هیچ غرابت و دگرگونگی بین آنها دیده نمی‌شود. چرا که همه آنها جزء یک زبان معیار هستند که در ذهن همه گویندگانش به یک شکل وجود دارد. آنچه باعث می‌شود که از آنها تحت عنوان «تورکی خمسه»، یا «تورکی اردبیل»یا  «تورکی تبریز»یا «قشقایی» و «اورمو» یاد کنیم، تفاوت‌های لهجه‌ای یعنی نحوه بیان شفاهی و تولید اصوات به وسیله لب و دندان است...
.
.
.

ادامه مطلب...>>>>>

آردینی اوخو
دوشنبه 18 دی 1396
بؤلوملر : زنگان (زنجان),

گنبد سلطانیه زنجان ؛ نگینی درخشان در قلب آزربایجان

0 گؤروش
یازار:‌ kölgə siz




گنبد سلطانیه یکی از سه بنای آجری جهان است که در دوران سلطان محمد خدابنده در مدت ۹ سال احداث شده است. گنبد سلطانیه پس از »سانتاماریا« کلیسای جامع مریم مقدس در فلورانس ایتالیا و مسجد »ایاصوفیا« استانبول سومین بنای عظیم تاریخی در جهان است که در محدوده ۳۵ کیلومتری شرق زنجان واقع شده است. این بنای عظیم تاریخی نخستین بنای آجری جهان و باشکوه ترین بنای اسلامی است که در دوران سلطان محمد خدابنده در مدت ۹ سال ساخته شده است، این بنای تاریخی دارای ۵/۴۸ متر ارتفاع و دارای هشت ایوان مرتفع و نزدیک به ۵۰ اتاق و حجره است. در سال ۷۱۰ هجری قمری کار ساختمانی شهر سلطانیه پایان یافت و این شهر پس از تبریز، بزرگترین شهر امپراطوری ایلخانی است. ثبت این گنبد از سوی سازمان یونسکو به عنوان شاهکار معماری اسلامی ، به مثابه نگینی درخشان بر این گنبد خشتی است، به همین سبب سال هاست پذیرای گردشگران داخلی و خارجی است. گفته می شود در ساخت گنبد بزرگ شهر فلورانس از این گنبد الگوبرداری شده است، خود گنبد از کاشی های فیروزه ای رنگ پوشیده و سقف داخل اطاق های بالا با گچ بری های و آجرهای رنگارنگ تزیین یافته است. در حاشیه طاق ها آیات قرآنی و اسما الله با خط جلی نوشته شده است و حکاکی هایی در آجرهای دیوارها و سقف های رنگین بنا نیز دیده می شود. گنبد سلطانیه که قرن هاست پابرجا و استوار، یکتا و بی رقیب در وسط جلگه خودنمایی می کند، یادگاری است از شهری که روزگاری ، قلب امپراتوری ایلخانان بوده است. بی شک این گنبد یک اثرِ منحصر به فرد و شاهکار هنرِ معماری است و در مقایسه با آثار مشابه ، نقطه اوج موفقیت معماری را نشان می دهد. از نظر معماری ، این مقبره تقلید از هیچ بنایی نیست بلکه اختراعی است برای ساختن بنایی به این بزرگی مرکب از برج هشت گوش و گنبد مکعب ، این بنای تاریخی دارای سه درِ ورودی بزرگ بوده است که امروز درِ ورودی اصلی آن بسته شده است. بنا دارای هشت پلکان مارپیچی و یا حلزونی است که در بین جرزها جای گرفته و به طبقات بالا و ایوان ها راه دارند، بر فراز چهار ایوان اصلی و بزرگ ، چهار پنجرة بزرگ قرار دارد که روشنایی داخل بنا را تأمین می کنند و همچنین از این پنجره ها جهت تشخیص زمان نیز استفاده می شده است. با ملاحظه دقیق این بنای عظیم به نظر می رسد که علاوه بر محل آرامگاه اصلی که شامل ساختمان مرکزی گنبد است و به نام تربت خانه شهرت دارد، بناهای دیگری در جنب آرامگاه ساخته شده بوده است . این گنبد عظیم که یکی از بزرگ ترین گنبدهای تاریخی اسلام است ، چندین بار مرمت شده است )در زمان صفویه و قاجاریه ( و در حال حاضر هم تعمیرات اساسی آن ادامه دارد. سلطانیه بزرگِ دیروز و شهری که روزی قلب حکومت ایلخان در آنجا می زد و فرامین آنها از آنجا صادر می شد، قدرت و عظمت و شکوهی داشت که امروز از آن فقط گنبد فیروزه ای رنگ سلطانیه ، آرام و استوار در آن دشتِ گسترده به یادگار نشسته است.

آردینی اوخو
یکشنبه 18 اسفند 1392
بؤلوملر : زنگان (زنجان),

معبد داش کسن

0 گؤروش
یازار:‌ kölgə siz



معبد داش کسن بنایی صخره ای است که در حاشیه روستای ویر در حدود ۱۵ کیلومتری جنوب شرقی شهر تاریخی سلطانیه )زنجان( واقع شده است. معبد سنگی داش کسن در ایران بی نظیر است. معبدی است با طرح اژدها که وقتی گردشگران آن را می بینند تصور می کنند با معبدی چینی روبرو هستند )چین ایران(؛ اما این اثر تاریخی یادگاری از دوره ایلخانیان است. بنایی صخره ای در زنجان. این بنا به دو نقش برجسته اژدها و چند محراب اسلامی در دو سمت آن و به قرینه یکدیگر مزین است. نمونه های مشابه نقش های اژدهای آن در جای دیگری از ایران دیده نمی شود. طبق نظر برخی باستان شناسان، قدمت این معبد به قبل از اسلام می رسد که در زمان ایلخانان نقوشی از جمله اژدها بر آن افزوده شده است]نیازمند منبع[. شکل گیری این معبد پس از مرگ ارغونشاه، با پشتکار الجای خاتون، خواهر سلطان محمد خدابنده آغاز شد، ولی به پایان نرسید. از نظر نقشه و نقوش تزیینی یکی از باارزش ترین نمونه های معماری صخره ای در تاریخ معماری ایران به شمار می رود. در این معبد نقوشی از هنر چینی به کار رفته است. نقش های اژدها به طول ۵ متر و عرض ۱٫۵ متر بزرگ ترین نقوش تزیینی این معبد است. دیگر نقوش تزینی این معبد، طاقچه های فاخری است که در ضلع شرقی و غربی معبد در کنار نقوش اژدها کنده شده اند. این طاقچه ها مُقَرنَس های زیبایی دارد....


ادامه مطلب...>>>>>

آردینی اوخو
یکشنبه 18 اسفند 1392
بؤلوملر : زنگان (زنجان),

غار شگفت انگیز کتله خور

0 گؤروش
یازار:‌ kölgə siz



غار کتله خور یکی از زیباترین غارهای جهان است که در 165 کیلومتری جنوب باختری زنجان واقع شده و فعلاً از طریق جاده زنجان- سلطانیه-خدابنده و همچنین جاده اصلی بیجار، همدان- کبوتر آهنگ قابل دسترسی است . دهانه ورودی غارکتله خور در دامنه جنوبی کوه ساقیزلو قرار دارد که با جاده ای آسفالته به تقریبی 5 کیلومتر به شهر گرماب راه دارد. دهانه ورودی غار در دامنه جنوبی کوه ساقیزلو و اندکی بالاتر از رودخانه خشک قرار داشته که بلندی این کوه بیش از 2 هزار متر تنها سازند سنگی پیرامون شهر گرماب را تشکیل می دهد . دهانه این غار در ابتدا سوراخ مانند به شکل طاق مثلثی و کوچک بوده است که در عملیات های بعدی حاشیه های آن تراشیده شده است و حدود 5/1 متر بلندی دارد . نخستین دهلیز حدود 400 متر از ورودی غار فاصله دارد و دارای وسعتی زیاد و سقف بلندی و دیواره های صاف کف ناهموار است و سقف بلند آن حکایت از تاریخی بسیار کهن دارد از این دهلیز به بعد گالری دالان ها و معبرهای بزرگ و کوچک به تدریج شکل گرفته و گسترش پیدا کرده اند از درون دهلیزها که وسعت آنها به بیش از 200-300 متر مربع می رسند گالری های باریکی در جهات گوناگون جدا می شوند انتهای بعضی از آنها بسته است و برخی نیز راه عبور بسیار باریکی به گذرگاه های دیگر و دهلیزهای دیگر دارند بسیاری از این راه ها و دالان های باریک تاکنون نیز پیموده نشده اند و همچنان ناشناخته هستند کف دهلیزها و دالان ها اکثراً ناهموار هستند و این ناهمواری ها در اثر فرسایش و انحلال سنگ کف تشکیل آبراهه های نامنظم و چاهک ها بوجود آمده اند ...
.
.
.


ادامه مطلب...
>>>>>

آردینی اوخو
یکشنبه 18 اسفند 1392
بؤلوملر : زنگان (زنجان),