زبان توركی از لحاظ ساختار زبانی جز زبان های التصافی و شاخه آلتاییك دنیا شناخته شده است و جز زبان های باقاعده دنیاست . قانونمندی زبان توركی در حدی است كه در كتاب "دایره المعارف آمریكا نا" چاپ 1962 جلد 15 صفحه 307 چنین نوشته است: "از زبان های توركی كه درایران رایج است و زبان مادری اغلب مردم خراسان و آذربایجان و قشقایی ها را تشكیل می دهد یك زبان تركیبی و دارای منظم ترین گرامرهای دنیاست . این زبان یك قسمت اصلی )ریشه( درافعال دارد كه پسوندهای زمان و شخص و جمع به آن ریشه به طور منظم و با قاعده اضافه می شود. به این جهت، زبانی فوق العاده صرف پذیر و با قدرت بیان و روشن و دقیق است . " در زبان توركی ۲۴۰۰۰ فعل وجود دارد كه هیچ یك ازاین افعال در صرف زمان های مختلف بی قاعده نیستند. این بدین معناست كه افعال توركی در صرف و زمان های مختلف و حالت های متفاوت ریشه اصلی خود را از دست نداده و تنها با گرفتن پسوند، زمان، شخص و جمع به آن اضافه می گردد. مثال: ریشه فعل "گئد" از مصدر" گئدمگ/رفتن" : گئدیرم )میروم(، گئددیم )رفتم(، گئدمیشم )رفته ام،( گئده رم )خواهم رفت(، گئدیردیم )می رفتم( و... همانگونه كه دراین مثال مشخص است ریشه كلمه "گئد" در زمان ها و حالت های مختلف برخلاف زبان های دیگر از قبیل فارسی و انگلیسی و...، هیچ گونه تغییری نكرده و فقط به ریشه اصلی كلمه پسوند اضافه شده و حالت های گوناگون را پدید آورده است. قابل ذكر است كه كلمات توركی فقط و فقط پسوند می گیرند و به هیچ وجه پیشوند و یا غیره به كلمه تعلق نمی گیرد. و همین خاصیت زبان توركی باعث غنای آن می گردد كه كلمات و افعال با گرفتن پسوند می تواند مشتقات دیگری را بوجود آورده و به غنای زبانی و واژه ای آن بیفزاید. به این خاصیت زبان توركی خاصیت "التصاقی بودن" می گویند و آنرا زبان التصاقی می خوانند.

جمعه 9 اسفند 1392
بؤلوملر : آنا دیلی,