در این بازی افراد به دو گروه مساوی یار کشی کرده و با روشی خاص( در همه بازیهای بومی و محلی قرعه را بصورت "یاش - قوری" انجام می دادند . بدین صورت که سنگ کوچک تختی را پیدا کرده یک طرف آن را با تُف کردن خیس کرده و به هوا پرتاب می کردند و قبل از پرتاب هر گروه یک طرف سنگ را انتخاب می کردند که یاش به معنی خیس و قوری به معنی خشک بود . این عمل همان شیر و خط امروزی است که با سکّه انجام می شود) قرعه کشی کرده و کار را آغاز می نمودند . وسایل بازی عبارت بود از یک لِس (چوب دستی) برای هر نفر و یک قطه چوب 20 الی 25 سانتی متری که دو سر آن را با زاویه 45 درجه برش داده بودند و به آن چیلینگ میگفتند و یک آغاج یعنی چوب دستی کوتاهی که 70 الی 80 سانتی متر بود . بازیکنان در زمین چمن وسیعی قرار گرفته و چاله ای را به عمق 5 سانتی متر و طول تقریبی 20 سانتی متر در نقطه ای کنده )به این چاله هاوا می گفتند( و چلینگ را بطور متقاطع روی چاله قرار می دادند . یکی از بازیکنان چیره دست گروه اول پشت چاله قرار می گرفت و همه بازیکنان گروه دوم لِس به دست از فاصله 20 الی 30 متری به بعد پشت خطی که با توافق تعیین و کشیده شده بود در چمنزار پراکنده می شدند . بازیکن آغاز کننده بازی سر آغاج را داخل چاله و پشت چیلینگ قرار داده و با فشار زیاد چیلینگ را بطرف بازیکنان مقابل پرتاب می کرد و آنها می بایست با چوب دستی خود چیلینگ را در هوا می زدند . اگر چیلینگ زده می شد گروه اول بازی را باخته و جاها عوض می شد و در غیر اینصورت بازیکن پرتاب کننده آغاج را بطور متقاطع روی چاله بازی قرار می داد و یکی از بازیکنان مقابل باید چیلینگ را بطرف آقاج پرتاب می کرد و اگر آغاج مورد اصابت چیلینگ قرار می گرفت بازهم بازی تمام شده و جای گروهها عوض می شد ، در غیر این صورت بازیکن آغاز گر با آغاج برسر چیلینگ که بطور اوریب برش شده بود و با زمین فاصله داشت می زد (اگر این فرد دقت نمی کرد و چوب دستی بجای چیلینگ به زمین می خورد گروه سوخته و جاها عوض می شد) و چیلینگ مقداری از زمین بلند می شد و او با آغاج خود محکم چیلینگ را می زد و سه بار این عمل تکرار می شد. هر قدر این فرد چیلینگ را از محل چاله پرتاب اولیه (هاوا) دورتر می کرد به نفع گروه او بود زیرا پس از سومین ضربه ای که به چیلینگ می زد فاصله چیلینگ تا چاله را با آغاج اندازه می گرفت (در این بازی هر 10 آغاج را یک " اُکیز" می گفتند و در ابتدای بازی دو گروه سر تعداد اُکیز برای تعیین برنده بازی توافق می کردند.) و اگر تعداد شمارش شده به عدد مورد توافق دو تیم می رسید ، گروه برنده شناخته می شد و اگر در دور اول به عدد مورد نظر نمی رسیدند همچنان بازی ادامه پیدا می کرد و باز چنانچه در دورهای بعدی چیلینگ در هوا زده می شد ، گروه پرتاب کننده می سوخت و جاها عوض می شد . زمانیکه هر یک از دو گروه بازی را می برد اعضای آن گروه از محل پرتاب چلینگ تا خط مقابل بطور رفت و برگشت بر پشت گروه بازنده سوار شده و از این کول سواری لذت می بردند ....

لاواش چؤرگینی یونسکودا اؤز آدینا ثبت ائتدیرمک ایسته ین ارمنستانا ایراندان تپکی گلدی. ایکی اؤلکه یئتکیلی لرینین وورغولادیغینا گؤره اقتصادی و سیاسی آلانلاردا امکداشلیق ایچنده اولان ایرانلا ارمنستان آراسیندا لاواش چؤرگی، سورون اولوشدوردو.
ارمنستان طرفی نین، لاواش چؤرگینین پیشیرمه یؤنتملرینی یونسکودا مادی اولمایان میراث لیسته سینه ثبت ائتیرمه چاباسی ایران طرفیندن تپکی ایله قارشیلاندی. فارس آژانسینین ادعاسینا گؤره، لاواش چؤرگی ایرانا عایددیر و ارمنستانین بو گیریشیمی، قونشو اؤلکه لرین ایران هویتینه تجاوز اوچون آچدیغی یئنی جبهه نین خبرچیسیدیر.
آژانسین خبرینده "هرگون ماغازالاردا گؤردویوموز چؤرگین، هارداسا معنوی بیر مالکی اولاجاق و باشقالارینین آدینا ثبت ائتدیریله جک.
حتی گوجلری چاتارسا اونلارین میراثیندان گونلوک استفاده ائتدیگیمیز اوچون باج و خراج دا وئرمه لی اولاجاییق. یئتکی لی لر تپکی وئرمه لی دیرلر. چونکو لاواش دا ارمنستانین اولسا آرتیق باشقا هئچ بیر شئی ایرانین میراثی اولمایاجاق" دئییلیر.
ارمنستانین بو گیریشیمی و ایرانین بیر چوخ دگر و کولتور میراثیندا تک ال چی توتومونا باخمایاراق، لاواش چؤرگی تورکیه، آذربایجانین بوتون شهرلری، تورکمستان و باشقا تورک اؤلکه لرینده ده یاپیلان بیر چؤرک چئشیدیدیر.
تورک اؤلکه و بؤلگه لرینده آیری آیری آدلارلا بیلینسه ده یاپیلیش بیچیمی عینی دیر و بیر تورک چؤرک چئشیدیدیر. تورکلر بو چؤرک چئشیدینی لاواش، تندیر چؤرگی، یوخا، یوفکا، جوبکا، قاتلیم و... اولاراق آدلاندیریلار. لاواش کؤورک چؤرک دن قالین، دورمک چؤرگیدیر.

برخی از نژادپرست های پان ایرانیست چنین ادعای دروغ و گزافی را تبلیغ می کنند که : " زبان ترکی و مغولی یکی است و مغولها موجب رواج زبان ترکی شدند " ما هم در یک بحث منطقی و علمی و با توضیحات زیر نشان داده ایم چنین چیزی بی معنا و نادرست و غیر علمی است و زبان ترکی با زبان مغولی همان قدر یکی است که زبان فارسی با زبان یونانی. زبان مغولی زبانی جدا از زبان ترکی است در سالهای اخیر ادعاهای نادرست و غیرعلمی از طرف برخی هواداران افراطی پان ایرانیسم و نژادپرستان و محققان مغرض شنیده میشود مبنی بر اینکه زبان ترکی پس از حمله مغولها بالاجبار به مردم تحمیل شده است. اولین بار این نظریه توسط احمد کسروی در کتاب آذری باستان مطرح شده است. نکته جالب توجه این است که بر اساس این ادعاها مغولها ، زبان ترکی را به مردم تحمیل کرده اند نه زبان مغولی را ، زیرا با توجه به جدول زبانها میبینیم که زبان مغولی شاخه ای جدا از شاخه ترکی زبانهای آلتاییک است و نمیتوان ادعا کرد که زبان مغولی زبانی ترکی است

ارسلان میرزایی

اوشـاقــلار آی اوشـاقـــلار
گلینـگ تـا بئل باغــلایاگ

اؤزگه دیلی دؤشونده
تـورکـی دیلـی سـاخلایاگ

گنجشکه بیز قـوش دئره گ
آشنــایـا تـانیـش دئـره گ

ابـره بـولـوت سـؤیله ره گ
بـارانـا یــاغیـش دئــره گ
.
.
.
.
.


ادامه مطلب...>>>>>>

اوشاق دیلی

زبان تركی به 29 لهجه و نوع مختلف از كشور چین در شرق آسیا تا منطقه بالكان تكلم می شود كه از اینان 22 لهجه دارای گرامر و ادبیات مستقل می باشد و بر خلاف زبانهای هندی اروپایی در بین زبانهای این خانواده اختلاف چشمگیر وجود ندارد. علت تفرق و گوناگونی زبان توانمند و سرشار تركی حوادث تاریخی، شرایط اقلیمی و ویژگیهای آوایی بوده است هیچ یك از زبانهای زنده و مرده دنیا به اندازه زبان تركی دارای انواع، گونه ها، لهجه ها و شیوه های فراوان نیست .

واژگان فرهنگی و هنری در زبان ترکی..

تورکجه میزده اکینج و اوزلوق له ایلگیلی سؤزجوکلر...


آگهی بازرگانی- یایلام.
آگهی نامه- یایلان
آماتور- قیزیقلی
آمفی تئاتر­- قیییلقا
آهنگ- آخین.بسته. باغدا. چینلاشیق. اویوم. تارتیم. چالغو. چالغی. هاوا. ییر. قورلاس.
آهنگساز - باغدار. بسته کار. بسته چی.
آهنگسازی- بسته کارلیق. باغدارلیق. بسته لهمه. بسته چیلیک.
ادبی- گؤرکول. یازینسال. گؤگجه.
ادبیات- یازین. گؤگجه یازیلار. گؤگجه لر.
ادبیات چوپانی- چوْبان یازیسی. قاپیت یازیسی.
ادبیات شفاهی - آغیز ادبیاتی. آغیز یازینی. قارا یازی.
ادیب - گؤرکولچو.
از فرهنگ خود بیگانه- مانقورد.
اقتباس - آغداری. آلینیم.
اقتباس کردن- آغدارماق. آلماق......


ادامه مطلب...

اولیاء چلبی سیّاح نامدار ترك اهل آناتولی كه در سال ۱۰۵۰ هجری از تبریز دیدن كرده در مورد مدارس این شهر می­نویسد: تبریز چندین مدرسه دارد كه علوم مختلف در آنها تدریس می­شود. تعداد این مدارس ۴۷ می­باشد كه همه مهم و مورد استفاده می­باشند. این مدارس برای بزرگسالان بوده و دانشمندان مشهوری در آن تدریس می­كنند. به عقیده اولیاء از همه مهمتر مدرسه «شاه جهان» می­باشد كه علاوه بر قرآن سخنان حضرت علی­(ع) (نهج­البلاغه) نیز در آن تدریس می­شود. [۲] وی می­افزید: در تبریز علاوه بر این مدارس, ۶۰۰ مدرسه نیز برای كودكان موجود است كه مردم این شهر آنرا مكتب می­گویند. سپس اولیاء, تعدادی از مكتبهای مشهور شهر چون مكتب شیخ حسن, مكتب حسن میمندی, مكتب تقی خان, مكتب سلطان حسن, مكتب سلطان یعقوب و غیره نام برده می­گوید در این مدارس سالیانه به شاگردان لباس داده می­شود. وی در مورد زبان مردم تبریز می­گوید:

هدف برزگ دشمنان و فرهنگ ستیزان ایجاد تفرقه در میان ملت های بزرگ، و كوچك كردن آنهاست كه دارای ریشه و تاریخ دیرینه دارند. وقتی كه انسان از ریشه جدا شد بی هویت می شود، وقتی كه بی هویت شد ناتوان می شود و دیگران را از خود برتر می پندارد و به داشته و گفته های آنها ایمان می آورد، از خود بیگانه می شود. در این موقع خصوصیات آسیمیله و بی هویی بروز كرده، ایمان می آورد كه بی چیز است.

زبان ترکی به علت اینکه یک زبان التصاقی است دارای پسوندها و پیشوندهای فراوانی است که هرکدام با قاعده و اصولشان در جای خود به کار برده می شوند.
در عوض زبان فارسی چون یک زبان تحلیلی می باشد از لحاظ پسوند و پیشوند زبانی فقیر بشمار می رود و از وند های دیگر زبان ها استفاده می کند.
چون در ترکی برای صرف و استفاده افعال از پسوند استفاده می شود به زبان ترکی زبان التصاقی پسوندی می گویند ولی در کل در زبان ترکی پیشوندهای فراوانی نیز وجود دارد.مثل برber ، اؤن ön  ، واز vaz و... .
در این مقاله هرجا که از لفظ زبان ترکی استفاده می شود منظور زبان ترکی آزربایجانی رایج در ایران است.چون زبان ترکی کلی زبانی وسیع و گسترده است و بحث درباره ی آن نیاز به هزاران مقاله به این اندازه دارد و در اینجا نمی گنجد .پس باید زبان ترکی این مقاله را به زبان ترکی آزربایجانی رایج در ایران محدود کنیم.
در ضمن اگر اشتباهی در مقاله مشاهده کردید عفو کنید چون برای ما که زبان خودمان را آموزش ندیده ایم بررسی کلی ودرست زبان عظیم ترکی آزربایجانی دشوار است و همچون توصیف فیل در تاریکی است.
حال به بررسی چندین مورد از وند های ترکی در فارسی می پردازیم.....




ادامه مطلب...