چینگیز خان نیه موسلمان اولمادی؟

تمدن تراسیا و اقوام للك

اوستا، كهن ترین مجموعه سروده های مردمان آذربایجان

گنبد سلطانیه یکی از سه بنای آجری جهان است که در دوران سلطان محمد خدابنده در مدت ۹ سال احداث شده است. گنبد سلطانیه پس از »سانتاماریا« کلیسای جامع مریم مقدس در فلورانس ایتالیا و مسجد »ایاصوفیا« استانبول سومین بنای عظیم تاریخی در جهان است که در محدوده ۳۵ کیلومتری شرق زنجان واقع شده است. این بنای عظیم تاریخی نخستین بنای آجری جهان و باشکوه ترین بنای اسلامی است که در دوران سلطان محمد خدابنده در مدت ۹ سال ساخته شده است، این بنای تاریخی دارای ۵/۴۸ متر ارتفاع و دارای هشت ایوان مرتفع و نزدیک به ۵۰ اتاق و حجره است. در سال ۷۱۰ هجری قمری کار ساختمانی شهر سلطانیه پایان یافت و این شهر پس از تبریز، بزرگترین شهر امپراطوری ایلخانی است. ثبت این گنبد از سوی سازمان یونسکو به عنوان شاهکار معماری اسلامی ، به مثابه نگینی درخشان بر این گنبد خشتی است، به همین سبب سال هاست پذیرای گردشگران داخلی و خارجی است. گفته می شود در ساخت گنبد بزرگ شهر فلورانس از این گنبد الگوبرداری شده است، خود گنبد از کاشی های فیروزه ای رنگ پوشیده و سقف داخل اطاق های بالا با گچ بری های و آجرهای رنگارنگ تزیین یافته است. در حاشیه طاق ها آیات قرآنی و اسما الله با خط جلی نوشته شده است و حکاکی هایی در آجرهای دیوارها و سقف های رنگین بنا نیز دیده می شود. گنبد سلطانیه که قرن هاست پابرجا و استوار، یکتا و بی رقیب در وسط جلگه خودنمایی می کند، یادگاری است از شهری که روزگاری ، قلب امپراتوری ایلخانان بوده است. بی شک این گنبد یک اثرِ منحصر به فرد و شاهکار هنرِ معماری است و در مقایسه با آثار مشابه ، نقطه اوج موفقیت معماری را نشان می دهد. از نظر معماری ، این مقبره تقلید از هیچ بنایی نیست بلکه اختراعی است برای ساختن بنایی به این بزرگی مرکب از برج هشت گوش و گنبد مکعب ، این بنای تاریخی دارای سه درِ ورودی بزرگ بوده است که امروز درِ ورودی اصلی آن بسته شده است. بنا دارای هشت پلکان مارپیچی و یا حلزونی است که در بین جرزها جای گرفته و به طبقات بالا و ایوان ها راه دارند، بر فراز چهار ایوان اصلی و بزرگ ، چهار پنجرة بزرگ قرار دارد که روشنایی داخل بنا را تأمین می کنند و همچنین از این پنجره ها جهت تشخیص زمان نیز استفاده می شده است. با ملاحظه دقیق این بنای عظیم به نظر می رسد که علاوه بر محل آرامگاه اصلی که شامل ساختمان مرکزی گنبد است و به نام تربت خانه شهرت دارد، بناهای دیگری در جنب آرامگاه ساخته شده بوده است . این گنبد عظیم که یکی از بزرگ ترین گنبدهای تاریخی اسلام است ، چندین بار مرمت شده است )در زمان صفویه و قاجاریه ( و در حال حاضر هم تعمیرات اساسی آن ادامه دارد. سلطانیه بزرگِ دیروز و شهری که روزی قلب حکومت ایلخان در آنجا می زد و فرامین آنها از آنجا صادر می شد، قدرت و عظمت و شکوهی داشت که امروز از آن فقط گنبد فیروزه ای رنگ سلطانیه ، آرام و استوار در آن دشتِ گسترده به یادگار نشسته است.

معبد داش کسن بنایی صخره ای است که در حاشیه روستای ویر در حدود ۱۵ کیلومتری جنوب شرقی شهر تاریخی سلطانیه )زنجان( واقع شده است. معبد سنگی داش کسن در ایران بی نظیر است. معبدی است با طرح اژدها که وقتی گردشگران آن را می بینند تصور می کنند با معبدی چینی روبرو هستند )چین ایران(؛ اما این اثر تاریخی یادگاری از دوره ایلخانیان است. بنایی صخره ای در زنجان. این بنا به دو نقش برجسته اژدها و چند محراب اسلامی در دو سمت آن و به قرینه یکدیگر مزین است. نمونه های مشابه نقش های اژدهای آن در جای دیگری از ایران دیده نمی شود. طبق نظر برخی باستان شناسان، قدمت این معبد به قبل از اسلام می رسد که در زمان ایلخانان نقوشی از جمله اژدها بر آن افزوده شده است]نیازمند منبع[. شکل گیری این معبد پس از مرگ ارغونشاه، با پشتکار الجای خاتون، خواهر سلطان محمد خدابنده آغاز شد، ولی به پایان نرسید. از نظر نقشه و نقوش تزیینی یکی از باارزش ترین نمونه های معماری صخره ای در تاریخ معماری ایران به شمار می رود. در این معبد نقوشی از هنر چینی به کار رفته است. نقش های اژدها به طول ۵ متر و عرض ۱٫۵ متر بزرگ ترین نقوش تزیینی این معبد است. دیگر نقوش تزینی این معبد، طاقچه های فاخری است که در ضلع شرقی و غربی معبد در کنار نقوش اژدها کنده شده اند. این طاقچه ها مُقَرنَس های زیبایی دارد....


ادامه مطلب...>>>>>

غار کتله خور یکی از زیباترین غارهای جهان است که در 165 کیلومتری جنوب باختری زنجان واقع شده و فعلاً از طریق جاده زنجان- سلطانیه-خدابنده و همچنین جاده اصلی بیجار، همدان- کبوتر آهنگ قابل دسترسی است . دهانه ورودی غارکتله خور در دامنه جنوبی کوه ساقیزلو قرار دارد که با جاده ای آسفالته به تقریبی 5 کیلومتر به شهر گرماب راه دارد. دهانه ورودی غار در دامنه جنوبی کوه ساقیزلو و اندکی بالاتر از رودخانه خشک قرار داشته که بلندی این کوه بیش از 2 هزار متر تنها سازند سنگی پیرامون شهر گرماب را تشکیل می دهد . دهانه این غار در ابتدا سوراخ مانند به شکل طاق مثلثی و کوچک بوده است که در عملیات های بعدی حاشیه های آن تراشیده شده است و حدود 5/1 متر بلندی دارد . نخستین دهلیز حدود 400 متر از ورودی غار فاصله دارد و دارای وسعتی زیاد و سقف بلندی و دیواره های صاف کف ناهموار است و سقف بلند آن حکایت از تاریخی بسیار کهن دارد از این دهلیز به بعد گالری دالان ها و معبرهای بزرگ و کوچک به تدریج شکل گرفته و گسترش پیدا کرده اند از درون دهلیزها که وسعت آنها به بیش از 200-300 متر مربع می رسند گالری های باریکی در جهات گوناگون جدا می شوند انتهای بعضی از آنها بسته است و برخی نیز راه عبور بسیار باریکی به گذرگاه های دیگر و دهلیزهای دیگر دارند بسیاری از این راه ها و دالان های باریک تاکنون نیز پیموده نشده اند و همچنان ناشناخته هستند کف دهلیزها و دالان ها اکثراً ناهموار هستند و این ناهمواری ها در اثر فرسایش و انحلال سنگ کف تشکیل آبراهه های نامنظم و چاهک ها بوجود آمده اند ...
.
.
.


ادامه مطلب...>>>>>

متاسفانه به خاطر سانسور و تحریف حقایق تاریخی ، ترکان ساکن ایران و دیگر ملتهای ایرانی شاید تصور کنند که شهریار تنها شاعر ترک آزربایجانی است، یا اینکه شعرای آزربایجانی همچون نظامی و شمس و قطران فقط به زبان فارسی می نوشتند. اما این چنین نیست! شعرای زیادی به زبان ترکی آزربایجانی شعر گفته اند و نویسندگان زیادی به این زبان نوشته اند....
.
.
.
.

  ادامه مطلب...

هنر، حرفه و نگرش آشیقی در آذربایجان پیشینه ای کهن دارد به گونه ای که این موضوع بخشی از فرهنگ این منطقه و مظهر تعلق خاطر مردمان این دیار به شعر، ادبیات، موسیقی و آواز است و همه اینها یک رسانه هنری چهره به چهره را رقم زده است. ،تاریخ پر فراز و نشیب آذربایجان با تصنیف های عارفانه آشیق ها و نواهای جان سوز موسیقی آشیقی گره خورده است. آشیق، سراینده حماسه ها و سرگذشت ملت خویش و یار و یاور شادی ها و غم های مردم سرزمین خود است، آشیق ها به گواهی تاریخ و به اذعان مردم هنرشناس آذربایجان از آگاه ترین و عالم ترین مردمان روزگار هستند. هنرمندانی که به هنر سنتی آذربایجان وفادار مانده اند امروزه مسائلی از قبیل تهاجم فرهنگی، توسعه ناهمگون جوامع، نپرداختن به مقوله های فرهنگ بومی، همه و همه در سپرده شدن این هنر سنتی به صفحات فراموش شده تاریخ نقش به سزایی دارند. اما انگار شاخصه های جامعه مدرن و امروزی در برابر علائق مردمان این منطقه حرفی برای گفتن ندارد چراکه همچنان موسیقی آشیقی بخشی از تاریخ و زندگی مردم آذربایجان است...

ادامه مطلب...>>>

معادل توركی برخی از كلمات

توضیح آداب و رسوم در چندین کشور ترک نشین در تعطیلاتاوغوز بایرامی (نوروزی)


آزربایجان: در این کشور نوروز بزرگترین و باشکوه ترین جشن مردم به حساب می آید. درجمهوری آذربایجان نوروز بر اساس تاریخ شمسی جشن گرفته می شود. اگر سالی کبیسه باشد روز 22 مارس به عنوان روز عید جشن گرفته می شود. در این کشور به صورت رسمی همانند ایران از 29 اسفند تا 4 فروردین (20 مارس تا 24 مارس) تعطیل است اما معمولاً دولت چند روز به این تعطیلات اضافه می کند.

ترکمنستان:در مجموع ۴ روز از ۲۰ تا ۲۳ مارس در این کشور برای جشن نوروز تعطیل است. در ترکمنستان طبق رسم قدیم و جدید دوبار در سال جشن نو گرفته می شود. یکی از این جشن ها با استناد به تقویم میلادی که به تایید سازمان ملل رسیده به عنوان جشن بین المللی (سال نو ) شناخته می شود و دیگری برگزاری عید نوروز به نشانهٔ احیای دوبارهٔ آداب و رسوم دیرینه مردم ترکمنستان است. مردم ترکمنستان دراین ایام با پختن غذاهای معروف نوروزی مثل نوروز کجه، نوروز بامه، سمنی (سمنو) نوروز را جشن می گیرند. مسابقات اسب دوانی، کشتی، پرش برای گرفتن دستمال از بلندی، خروس جنگی، شاخ زنی میش ها هم از مراسم نوروز در این کشور است.

قزاقستان: مردم این کشور ۴ روز تعطیلی از ۲۱ تا ۲۴ مارس دارند. در شب سال تحویل صاحبخانه دو شمع در بالای خانه اش که حسابی آن را تمیز کرده روشن می کند. مردم قزاقستان اعتقاد دارند که تمیز بودن خانه در آغاز سال نو باعث می شود افراد آن خانه دچار بیماری و بدبختی نشوند. پختن غذایی به نام نوروز گوژه (کوژه = آش) که تهیه آن به معنی وداع با زمستان و غذاهای زمستانی است و از هفت نوع ماده غذایی تهیه می شود در این ایام جزو آیین و رسوم مردم این کشور است.

ازبکستان: مردم این کشور برای نوروز یک روز تعطیلی در ۲۱ مارس دارند. مراسم ویژه ای به مناسبت نوروز در ازبکستان برگزار می شود. مردم این کشور در نوروز اگر رنجشی از هم دارند،یکدیگر را می بخشند. مراسم ویژه نوروز با حضور مقام های ارشد دولتی در میدان پارک مرکزی شهر تاشکند برگزار می شود.

آلبانی: 22 مارس در این کشور برای برگزاری جشن ملی نوروز تعطیل است. سلطان نوروز به عنوان یک جشن ملی هر ساله با شکوه برگزار می شود. باشکوه ترین مراسم در تکیه اصلی بکتاشی ها در تیراناست و صبح روز بیست و دوم مارس، مردم در باغ تکیه جمع می شوند.

کوزوو: در این کشور هم ۲۱ مارس تعطیل است و مانند آلبانی جشن سلطان نوروز در این کشور برگزار می شود. در ابتدای این جشن به احترام کشته شدگان جنگ کوزوو یک دقیقه سکوت می شود.